ตำนานผีภาคเหนือผีกะ เป็นผีพื้นบ้านทางภาคเหนือ ผีพวกนี้จะมีลักษณะคล้ายผีปอบของทางภาคอีสาน ชอบเข้าสิงคนที่ดวงตกหรือคนที่ป่วย และชอบกินของสดหรือของคาว
คนที่นิยมเลี้ยงผีกะ ส่วนใหญ่จะเป็นคนที่มีวิชาอาคม จะถูกสะกดเลี้ยงไว้ในหม้อดิน โดยมีผ้ายันต์ปิดปากหม้อไว้ การเลี้ยงผีกะคนเลี้ยงจะนำหม้อผีกะวางไว้บนเพดานบ้าน และเซ่นด้วยไข่ดิบวันละฟอง ผู้คนที่เลี้ยงผีกะไว้เป็นผีประจำตระกูล ผีกะจะเฝ้าดูแลรักษาทรัพย์สมบัติให้เป็นอย่างดี ฉะนั้นต้องจัดอาหารเลี้ยงให้ดีอย่าให้อดอยากเพราะหากเจ้าของเลี้ยงไม่ดี ผีกะจะออกหากินสิงสู่ชาวบ้าน เพื่อให้เจ้าของอับอายขายหน้า
บ้านที่มีลูกสาวที่ต้นตระกูลเลี้ยงผีกะ ลูกสาวบ้านนั้นจะถูกเรียกว่า ”สาวผีกะ” ซึ่งพวกโรคจิต คิดไม่ดีไม่กล้าแตะต้องเพราะลูกสาวบ้านนั้นจะมีผีกะคอยคุ้มครอง ผีกะจะทำให้ลูกสาวบ้านนั้นดูสวยขึ้น เพราะเกรงว่าลูกสาวบ้านนั้นจะไม่มีคู่โดยเฉพาะยามค่ำคืน
อันที่จริงความเชื่อเรื่องผีกะมีมานานมากแล้ว ในหนังสือบางเล่มยังได้กล่าวว่า ผีกะเป็นผีเกิดจากการเมืองที่เจ้าเมืองไม่ชอบใครก็จะใส่ร้ายว่าเป็นผีกะ เพื่อให้ชาวบ้านไล่พวกเขาออกจากบ้าน ซึ่งผู้คนสมัยก่อนหากเกลียดใครไม่ชอบหน้าใครก็มักใส่ร้ายคนที่ตนไม่ชอบว่าเป็น ตระกูลผีกะ บางหมู่บ้านถึงกับขับไล่ครอบครัวผีกะออกไปจากหมู่บ้านเลยทีเดียว
ชนิดของผีกะ มีอยู่หลายประเภทแบ่งออกเป็นดังนี้
1.ผีกะดง จากคำบอกเล่าของคนเฒ่าคนแก่ บอกว่าผีกะดงนี้ มีอยู่จริงในนิทานพื้นบ้าน ในอำเภอหนึ่งของจังหวัดเชียงใหม่ ผีกะประเภทนี้มีความดุร้าย วิ่งไวดุจลมพัด มักออกหากินเป็นฝูงในยามพลบค่ำ แต่น้ำลายของผีกะชนิดนี้วิเศษมาก สามารถนำมารักษาอาการบาดเจ็บได้ทุกชนิด ทำให้ร่างกายมีความคงกระพันชาตรี
2.ผีกะตายโหง เมื่อคนตายโหงจิตใจยังผูกกับโลก จึงสิงสู่ในที่ๆตาย เพราะความยึดถือในกายว่าตนยังไม่ตาย เมื่อไม่ได้กินอะไรนานๆเข้า มันจะรู้สึกหิวกระหาย จึงเริ่มสิงสู่คนผู้มีจิตอ่อนแอ ทำให้คนนั้นๆกลายเป็นผีกะโดยไม่รู้ตัว คล้ายๆกับพวกผีปอบของทางภาคอีสาน
3. ผีกะอาคม สมัยก่อนการเรียนวิชาอาคมครูจะหวงวิชามาก ดังนั้นก่อนการเรียนจะต้องมีการขึ้นครูก่อนเสมอ เพื่อให้อาคมนั้นสามารถรักษาผู้เรียนได้ มีคนบางคนที่เรียนอาคมโดยไม่ได้ขึ้นครูก่อน จึงโดนคำสาปแช่งที่ครูสาปไว้ในตำรานั้น ๆ ทำให้กลายเป็นผีกะ ผีกะชนิดนี้จะสิงสู่ในตัวผู้เรียนวิชาโดยไม่รู้ตัว และยามค่ำคืนมันจะออกไปหาอาหาร โดยแปลงตัวให้เหมือนหน้าร่างกายที่มันสิงอยู่ ผีกะชนิดนี้เป็นผีกะที่มีพลังเยอะมาก จัดการกับมันได้ยากเพราะเป็นผีที่มีวิชาอาคมในตัวด้วยนั่นเอง ด้วยเหตุนี้ทำให้ผู้คนจึงเชื่อกันว่า “ผีกะ” ก็เป็นผีอีกประเภทหนึ่งที่อยู่ในโลกวิญญาณร่วมกับโลกมนุษย์